تصفیه فاضلاب بهداشتی
فاضلاب شهری شامل موارد زیر است:
- فاضلاب های ناشی از مسائل بهداشت فردی
- فاضلاب ناشی از شستشوی لباس و ظروف
- فاضلاب حاصل از شستشوی عمومی منازل
در اجتماعات شهری ممکن است فاضلاب به تنهایی یا به صورت مخلوط با پساب های صنعتی، جمع آوری و مورد تصفیه قرار گیرد. گاهی اوقات به منظور احتراز از مشکلات اختلاط پساب با فاضلاب، انجام تصفیه مقدماتی بر روی پساب قبل از اختلاط توصیه می شود.
فاضلاب شهری را از نظر ترکیب فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی در سه گروه قوی، متوسط و ضعیف مطابق جدول زیر طبقه بندی می کنند. رنگ فاضلاب شهری ( فاضلاب بهداشتی ) که نشان دهنده عمر آن است در صورت تازه بودن خاکستری است و اگر کهنه و گندیده باشد تیره و سیاه خواهد بود.
بوی فاضلاب که ناشی از متلاشی شدن مواد آلی آن تحت فعالیت باکتری های غیر هوازی با گازهای موجود در آن است، در صورت تازه بودن بوی شبیه کف صابون یا بوی نا داشته و اگر کهنه باشد بوی آن شبیه تخم مرغ گندیده است.
pH یا حالت اسیدی یا قلیایی فاضلاب از خواص و کیفیت های مهم آن بوده که اغلب در تصفیه آن نقش مهمی دارند.
سرانه فاضلاب بهداشتی
سرانه تولید فاضلاب بستگی به میزان آب مصرفی، عادات مردم، شرایط اجتماعی و مذهبی و بسیاری عوامل دیگر دارد. معمولا برحسب شرایط اقلیمی 65-80% آب مصرفی شهری به فاضلاب تبدیل می شود.
مراحل تصفیه فاضلاب بهداشتی
فرآیند پالایش یا تصفیه فاضلاب بهداشتی را معمولا به سه مرحله تقسیم می کنند:
• مرحله ی یکم: این مرحله بنام تصفیه مقدماتی نامیده می شود و شامل تصفیه فیزیکی از قبیل آشغال گیری، دانه گیری، ته نشینی مواد معلق و بالاخره خشک کردن و دفع لجن
• مرحله ی دوم: مرحله ی دوم تصفیه فاضلاب شامل تصفیه زیستی با استفاده از باکتری های گوناگون هوازی موجود در فاضلاب و تصفیه زیستی با استفاده از باکتری های بی هوازی برای تصفیه فاضلاب و لجن
• مرحله ی سوم: این مرحله که تصفیه پیشرفته و یا تصفیه ی نهایی نیز نامیده می شود، شامل است بر زلال سازی و کاربرد یک یا چند روش از تصفیه های تکمیلی
فاضلاب های بهداشتی خالص تشکیل شده اند از فاضلاب دستگاه های بهداشتی خانه ها مانند: توالت ها، دستشویی ها، حمام ها، ماشین لباس شویی و ظرف شویی، پس آب آشپزخانه ها و یا فاضلاب بدست آمده از شستشوی قسمت های گوناگون خانه
آنچه در شبکه های گردآوری فاضلاب شهری، به نام فاضلاب خانگی جریان دارد بجز فاضلاب خانگی خالص دارای مقداری فاضلاب بدست آمده از مغازه ها، فروشگاه ها، تعمیرگاه ها، کارگاه ها، رستوران ها و موسسه هایی مانند آن ها نیز است که اجبارا در سطح شهر و به طور پراکنده وارد کانال های گردآوری فاضلاب می شوند.
- رنگ فاضلاب: رنگ فاضلاب خانگی نشان دهنده ی عمر آن است. فاضلاب تازه دارای رنگ خاکستری است. پس از مدتی که فاضلاب گندید و کهنه شد رنگ آن تیره و سیاه می شود.
- بوی فاضلاب: بوی فاضلاب ناشی از گازهایی است که بر اثر متلاشی شدن مواد آلی بوجود می آید. بوی فاضلاب تازه قابل تحمل تر از فاضلاب کهنه است. بوی فاضلاب کهنه بیشتر ناشیاز گاز هیدروژن سولفوره است که بر اثر فعالیت باکتری های بی هوازی و در نتیجه احیای سولفات ها به سولفیت ها تولید می شود.در صورتی که به فاضلاب هوا و اکسیژن کافی برسد باکتری های بی هوازی از فعالیت بازایستاده و بجای آن ها باکتری های هوازی مواد آلی فاضلاب را تجزیه می کنند و گاز کربنیک مهمترین گازی است که از کار این باکتری ها تولید می شود.
- درجه اسیدی:فاضلاب های خانگی خالص و تازه معمولا حالتی خنثی و یا متمایل به قلیایی دارند. تنها بر اثر ماندن و شروع عمل گندیدگی گازهای اسیدی تولید شده و درجه ی اسیدی فاضلاب کاهش یافته، خاصیت اسیدی پیدا می کند. هر چه درجه ی گرمای محیط بیشتر باشد عمل گندیدن و تعفن زودتر رخ می دهد.
- دمای فاضلاب: به علت اعمال زیستی باکتری های موجود در فاضلاب، درجه ی گرمای فاضلاب معمولا بیشتر از درجه ی گرمای آب در همان محیط است.
- مواد خارجی در فاضلاب: در فاضلاب همیشه مقداری مواد خارجی به صورت محلول و یا نامحلول و معلق وجود دارد. مقدار مواد خارجی فاضلاب در حدود 0/1 درصد و بقیه ی آنرا آب تشکیل می دهد.
- وزن مخصوص فاضلاب: با توجه به سبک بودن مواد خارجی موجود در فاضلاب و نیز وجود برخی گازهای محلول در آن، وزن مخصوص فاضلاب کمی کمتر از وزن مخصوص آب است.
- موجودات زنده در فاضلاب: بجز مواد خارجی، همیشه فاضلاب مقدار زیادی موجودات زنده ی ذره بینی مانند ویروس ها و میکروب ها را به همراه دارد. تنها بخش کمی از این موجودات زنده ممکن است بیماری زا باشند. از این گروه می توان باسیل ، حصبه، اسهال و وبا که جز باکتری های انگلی هستند را نام برد.
به طور خلاصه یک تصفیه خانه فاضلاب شهری در مرحله مقدماتی شامل فرآیندهای آشغالگیری به منظور حذف ذرات درشت، دانه گیری جهت حذف دانه و در برخی موارد، چربی گیر برای حذف روغن و چربی می باشد. پس از تصفیه مقدماتی، تصفیه اولیه قرار دارد که شامل زلال سازهای اولیه یا آشغالگیرهای دهانه متوسط تا ریز جهت حذف ذرات کوچک تر می باشد. تصفیه ثانویه نیز معمولا شامل یک فرآیند بیولوژیکی هوازی نظیر فرآیند لجن فعال است. سیستم های بیولوژیکی اغلب شامل تانک یا تانک هایی جهت انجام واکنش های بیولوژیکی و پس از آن، زلال سازی ثانویه جهت حذف لجن فعال از پساب تصفیه شده، می باشند.